ميكروسكوپهاي نوري به دو دسته بیولوژی و متالورژي تقسيم بندي ميشوند.
در ميكروسكوپهاي بیولوژی نور از نمونه عبور نموده و جزئيات ميكروسكوپي آن را آشكار مي نمايد.
در ميكروسكوپهاي متالورژي، ريزساختار نمونه با استفاده از انعكاس نور از سطح آن آشكار مي شود. اين ميكروسكوپها نيز شامل دو دسته مستقيم و معكوس (invert) مي باشند.
در نوع مستقيم, نمونه در پايين و لنز شيئی در بالاي آن قرار ميگيرد. لكن در نوع معكوس، نمونه به صورت معكوس بر روي میز ميكروسكوپ قرار داده شده و لنز شيئی در پايين آن قرار مي گيرد. در هر دو نوع، سيستم كاری ميكروسكوپ يكسان است. اين ميكروسكوپ ها می توانند دارای امكاناتي به شرح زير باشند:
- سيستم زمينه روشن (Brith field) : زمينه, روشن و ذرات تيره ديده مي شوند.
- سيستم زمينه تاريك (Dark field) : زمينه, تيره و ذرات روشن ديده مي شوند.
- سيستم نور پلاريزه: استفاده از نور پلاريزه جهت آشكارسازي بهتر برخي ساختارها بالاخص آلومينوم كار شده
- سيستم نومارسكي (Nomarski): اختلاف ارتفاع یا توپوگرافی در ريزساختار را نشان مي دهد.
- فيلترهاي مختلف اندازه گيري ضخامت پوشش(ASTM B 487) و ابعاد فازها و گرافيتها، اندازه گيري درصد حجمي فازها(ASTM E 562) و تعيين اندازه دانه ها(ASTM E 112) به روش مقايسه اي
- آناليز كمي نمونه ها با استفاده از نرم افزارهاي مخصوص نيز امكان پذير است.
- برخي از ميكروسكوپها علاوه بر لامپ نوردهي هالوژن (نور قرمز) داراي لامپ زنون (نور سفيد) جهت تهيه تصاوير با كيفيت بالا نيز هستند. البته امروزه لامپ زنون منسوخ شده و لامپ های LED جایگزین آن شدند.
- فيلتر محدود كننده ريزساختار جهت نشان دادن موضعي خاص از ساختار
- فيلترهاي رنگي جهت ايجاد رنگ هاي مختلف در زمينه ساختار و تهيه تصاوير با رنگ هاي مختلف زمينه
- امكانات ديگري كه ممكن است بر روي يك ميكروسكوپ نوري نصب شده باشد شامل سيستم هاي مختلف منتقل کننده تصوير است كه مي تواند از طريق دوربین CCD به كامپيوتر و تهيه تصوير، تهيه تصوير نگاتيو، و تهيه تصوير با استفاده از فيلم پلارايد (كه در قديم استفاده می شده و اكنون منسوخ شده است) صورت پذيرد.
- لنزهاي شيئي با بزرگنمايي مختلف از ۱۰ تا ۲۰۰ برابر. در برخي ميكروسكوپها لنز ۱۰۰ برابر و در برخي ۲۰۰ برابر با استفاده از يك روغن مخصوص كه به اندازه يك قطره بر روي لنز(در ميکروسکوپهای معکوس) يا نمونه(درميکروسکوپهای مستقيم) چكانده مي شود، ريزساختار نمونه را آشكار مي نمايد. بزرگنماييها در استريوميكروسكوپ كه عمدتاً جهت بررسي هاي ماكروسكوپي بكار مي رود، معمولاً از يك برابر تا حدود ۲۰۰ برابر است.
مسير نور در سيستم زمينه روشن مسير نور در سيستم زمينه تاريك
مسير نور در سيستم نور پلاريزه مسير نور در سيستم نومارسكي
